تلاش برای منافع پایدار و بلند مدت در حل مشکل ازبکستان

جلسه ویدیو کنفرانس با دفتر ترانزیت راهداری و حمل ونقل جاده ای ایران پیرامون مسائل و مشکلات ایجاد شده در خصوص دوزبلاغ ازبکستان در سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی برگزار شد. در این جلسه مدیر کل دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای ایران،معاونت حمل ونقل و  رییس اداره ترانزیت اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی، مسئولان اداره راهداری گلستان، رییس هیئت مدیره و اعضای انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی و گلستان و نیز دبیر انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ایران و تعدادی از مدیران شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی فعال در ازبکستان حضور داشتند.
رییس هیئت مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان‌ رضوی اظهار کرد: در 2 ماه اخیر برگه‌های تردد برای ازبکستان مشکلات عدیده‌ای را ایجاد کرده است که گزارش‌های آن را خدمتتان ارسال کردیم. در این اتفاقات به نوعی دوگانگی ایجاد شده و از طرفی طبق اظهارات رانندگان از مرز ازبکستان برای برخی از شرکت‌ها و انجمن‌ها دوزبلاغ واگذار شده و در حال بارگیری بودند. از سوی دیگر انجمن خراسان رضوی مطابق با ضوابطی که سازمان راهداری تعریف کرده بود، دوزبلاغ‌ها را واگذار می‌کرد که این امر هجمه‌ای را بر علیه انجمن خراسان رضوی ایجاد کرد به نحوی که موضوع به رسانه‌ها و حتی استانداری و مقامات دیگر کشیده شد. 
 ترکمنستان از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرد! 
احمد زمانیان افزود: ما 100 برگه دوزبلاغی که در اختیار انجمن گذاشته شده است به شرکت‌هایی که متعهد شوند بار را از کشور ازبکستان به کشور ثالث و یا از کشور ثالث به ازبکستان حمل کنند، واگذار کردیم . اما اینکه شرکت تعهد بدهد چاره کار نبوده و تا کنون که 20 دوزبلاغ به همین نحو واگذار شده در واقع ترکمنستان بُرد اصلی را کرده است زیرا کامیون‌های ترکمن از این آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند و کالاها را بارگیری می‌کنند و ناوگان ما همچنان با این مشکل مواجه است. البته در مواردی خود ازبک‌ها دوزبلاغ را به رانندگان برای برگشت ارائه کرده بودند. 
وی در ادامه گفت: در واقع شما می‌گویید در توافق ما با ازبک‌ها آمده است که بارهایی که از داخل ایران بارگیری می‌شود چه از مبادی مرزهای ورودی ایران یا بنادر ایران یا داخل ایران حالت دو جانبه دارند و نیاز به برگه تردد ندارد از آن طرف ازبکستان معتقد است کالا از مبدا کشور ثالث آمده و مسیر ایران را طی می‌کند و به دوزبلاغ نیاز دارد. به هرحال بخش زیادی از اینها کالاهای یخچالی و حامل بارهای فاسد شدنی بودنده با توقف ناوگان یخچالی برخی از شرکت‌های ما متضرر شدند. از این سوی قضیه با توجه به اتفاقاتی که افتاد به شرکت‌ها اعلام کردیم فعلا بارگیری نکنند یا به صاحب کالاها فشار بیاورند البته این هم چاره کار نیست زیرا اکثر کانتینرها یخچالی هستند و با توقف‌های طولانی متحمل هزینه بسیار زیادی می‌شوند. اکنون این جریان باید به چه سویی برود؟ ما طبق گفتگویی که با شما و با اداره داشتیم عین اظهارات شما را به شرکت‌ها منتقل کردیم اما هیچ یک از شرکت‌ها و رانندگان نمی‌پذیرند و شرکت‌های ما معتقدند از تهران یا گلستان به شرکت‌ها دوزبلاغ واگذار می‌شود و بار حمل می‌کنند. به هرحال این مسئله لاینحل مانده و اکنون چند نماینده از شرکت‌های فعال در ازبکستان در اینجا فرمایشات شما را می‌شنوند. در حال حاضر تعداد80 برگه دوزبلاغ در اختیار ما است که به شرکت هایی که تعهد بدهند واگذار خواهیم کرد چه استفاده بشود یا نشود.
رییس هیئت مدیره انجمن یادآور شد: در حال حاضر ما باید جوابگوی رسانه‌ها و حتی سازمان‌های امنیتی و نهاد ریاست جمهور و اطلاعات هم باشیم.
افسانه فخری دبیر انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین المللی ایران نیز طی سخنانی در 3 آیتم حالت‌های مختلفی که اعضای انجمن برای ازبکستان دوزبلاغ مطالبه می‌کنند را مطرح کرد و خواستار تعیین تکلیف برای توزیع دوزبلاغ در این 3 شرایط متفاوت شد.
 لزوم هماهنگی 3 انجمن درگیر در موضوع ازبکستان 
 مدیر کل دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای ایران در این وبینار اظهار کرد: رفتاری که ازبکستان با ناوگان ایرانی در مرز ترکمنستان با کشور خود دارد خلاف عرف بین‌المللی است.  
جواد هدایتی افزود: ما در نشست‌هایی که با سایر کشورها داریم صنف‌ها با دولت در یک جبهه هستند و با هم تقسیم کار دارند در حالی که صنف ما به جای اینکه کنار ما باشد رودروری ما قرار گرفته و می‌گویند ما مشکل داریم، شماها چه اقدامی کردید؟ این موضوع برای منافع رانندگان، شرکت‌ها و بخش حمل‌ونقل ما است و اگر اصلاح نشود چه با ازبکستان و چه سایر کشورها وارد داستان عجیب و غریبی می‌شویم که در نتیجه دست ما در جریان حمل‌ونقل بسیار بسته خواهد شد و بارهای ما را ازبندرعباس آنها حمل خواهند کرد. کما اینکه در قالب اکو قرار است
به آنها زمین و مرکز لجستیک واگذار شود، بار را در آنجا بریزند و کلید هم دست خودشان باشد، در این صورت به کدام شرکت ایرانی بار خواهد رسید؟!
وی خاطر نشان کرد: اگر چه ما در این موضوع شرایط فعلی را ایجاد نکردیم اما اکنون برای منافع پایدار و بلند‌مدت شرکت‌ها تلاش می‌کنیم تا برای مدت طولانی‌‌تر مسائل را حل کنیم. باید کمی آینده نگر باشیم اگر امروز یک تومان ضرر کنیم بهتر است که فردا صدتومان متضرر شویم و با مشکلات بیشتری دست و پنجه نرم کنیم.
مدیر کل دفتر ترانزیت سازمان راهداری تاکید کرد: مشکلات شرکت‌ها را درک می کنیم اما باید بپذیرید که شما منسجم و همسو نبودید و با اطمینان معتقدم به هر طریق ممکن باید اصلاح شود زیرا خود شرکت‌ها آسیب می‌بینند. اکنون زمان آن رسیده تا 3 انجمن خراسان رضوی، ایران و گلستان که درگیر این موضوع هستند با هم هماهنگ شوند و در صحن بخش خصوصی تحرکات دیپلماتیک خود را فعال کنند. فقط از بخش دولتی انتظار نداشته باشید شما هم باید کمک کنید و شرکت‌ها توجیه کرده و به جای اینکه به این طرف فشار منتقل کنید باید به طرف مقابل از طریق طرف قرار داد، صاحب کالا و تشکل صنفی فشار را منتقل کنید. به هرحال ما مرتبا موضوع را از سطوح معاون اول، وزیر و سفیر پیگیری می‌کنیم.
وی اذعان کرد: در حال حاضر ما در حوزه غرب و اروپا به شدت با مشکلاتی مانند مشکل ویزا مواجه هستیم بسیاری از بارهای ما برگشت داده شده و ما ناچاریم به تدریج به سمت شرق توجه ویژه داشته باشیم یعنی فضا را باز کنیم تا شرکت‌ها دچار ورشکستگی نشوند و بخش بین‌المللی آسیب نبیند البته در شرایط منطقی و بر اساس عرف بین‌المللی می‌توانیم یک بازار خیلی خوب تا حد چین هم داشته باشیم. اگر قرار باشد ما در این جریانات با مشکلات، این گونه مواجه شویم به نوعی این حرکت دست به مهره شدن غلط باشد به قول معروف تا ثریا می‌رود این دیوار کج! و ما نمی‌توانیم به راحتی آن را حل کنیم و باید هزینه بیشتر در زمان طولانی‌تر بپردازیم.
 تعاملات انجمن خراسان رضوی برای خروج ناوگان ایرانی از مرز ازبکستان 
در ادامه این وبینار رییس هیئت مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی در پاسخ به اظهارات آقای هدایتی، تاکید کرد: البته انجمن خراسان رضوی با طرف مقابل تعامل داشته است برای مثال در مرحله اول که تعداد زیادی از ناوگان به مدت طولانی در مرز ترکمنستان و ازبکستان متوقف بودند از طریق دوستان در ازبکستان تعدادی دوزبلاغ برای رانندگان تهیه شد تا بتوانند وارد شوند. اخیرا نیز برای تعدادی از کامیون‌های ایرانی که در آنجا بارگیری کرده بودند و دوزبلاغ ثالث نداشتند اقداماتی در خصوص خروج آنها از مرز انجام دادیم. در ازبکستان یک انجمن و تشکل منسجمی وجود ندارد و ما بر اساس رابطه‌هایی که با تجار داریم این تعاملات را پیگیری می‌کنیم اما این چاره کار نیست زیرا اگر ازبکستانی‌ها بخواهند در مرز دوزبلاغ بدهند در واقع حرف آنها ثابت می‌شود.
زمانیان تاکید کرد: شرکت‌ها همکاری می‌کنند اما متاسفانه رانندگان به دنبال شکایت به دستگاه‌های مختلف هستند. ما ناچاریم دستورالعمل اداره کل ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی را اجرا کنیم. در حال ‌حاضر هم شرکت‌ها به تجار تاکید کرده‌اند که اگر بارهایشان به بندرعباس ارسال شود، می‌ماند. بارهایی هم که الان به بندر عباس رسیده و دچار مشکل شده، مربوط به قرادادهای 40-50 روز قبل با صاحبان کالا  است. ما امیدواریم در آینده نزدیک این مسائل حل شود و بر اساس فرمایش شما اگرچه بار متعلق به کشور دیگر است اما ملاک مبدا، بارگیری در ایران باشد. از 2 انجمن دیگر هم درخواست می کنیم همکاری لازم را داشته باشند و امیدواریم اقدامات ما ثمر بخش باشد زیرا در غیر این صورت دچارچالش و مشکل می شویم.
 رییس انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ازبکستان در تمام مذاکرات حضور دارد! 
در ادامه مدیر کل دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده ای ایران تاکید کرد: البته این موضوع قطعا حل می‌شود اما چگونگی و زمان حل آن مهم است. در ازبکستان انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی وجود دارد و رییس این انجمن در همه مذاکرات حضور دارد. به هرحال اگر این موضوع به ایرو و سایر سازمان‌ها انعکاس یابد کمک زیادی خواهد کرد. شما هم باید قطعا مکاتبه کرده و اعتراض خود را اعلام کنید. خانم فخری شما هم هر چه زودتر به ایرو اعتراض کنید بخش دولتی هم نظرات خود را بابت مطالبه و پیگیری از طرف مقابل اعلام کنید به هرحال پای منافع شرکت‌های شما در میان است.

 نباید در تله ازبکستان بیافتیم!
فخری دبیر انجمن ایران نیز اظهار کرد: این آینده‌نگری شما قابل تحسین است ما باید افق‌های دور را ببینیم و اهداف اصلی خود را برای منافع کوتاه مدت قربانی نکنیم. استنباط من از این نشست این بوده که در شرایط فعلی برای آن که کالاها و ناوگان نمانند مثل یک مسکِن موقت با همین رویه ادامه داده اما به موازات آن کارهای زیربنایی خود را هم انجام دهیم. ما نیز از سوی انجمن ایران در بدو امر با جدیت موضوع را از طریق سازمان ایرو به عنوان یک سازمان بین‌المللی، پیگیری می‌کنیم همچنین از طریق اتاق بازرگانی با سازمان اکو مکاتباتی انجام می‌دهیم. ما این اقدامات را انجام می‌دهیم تا در تله ازبکستان نیافتیم که 6-7 ماه دیگر با محدود کردن تعداد دوزبلاغ، بتواند ناوگان ما را زمین‌گیر کند.
هدایتی در پایان این وبینار خاطرنشان کرد: احتمالا هفته آینده آقای عارف معاون اول رییس جمهور در اجلاس کشورهای محصور در خشکی شرکت خواهد کرد ما باید تا آن زمان حرکت‌های منتج به خروجی داشته باشیم یعنی دیپلماسی بخش خصوصی ما هم در خصوص پیگیری موضوع فعال شود و حتما هماهنگی بین 3 انجمن وجود داشته باشد تا هر یک از ظرفیت‌های خود استفاده کنند اما در اقدامات با هم هماهنگ شوند. همچنین موضوع را به طرف مقابل، ایرو و سازمان‌های مختلف منعکس کنید تا این موضوع به چارچوب عرف بین‌الملل برگردد. ضمن اینکه شرکت‌ها حتما باید عوامل ذیربط طرف مقابل مانند وزارت حمل‌و‌نقل، صاحبان کالا و تجار را برای حل مشکل تحت فشار قرار دهند.
 نکته قابل تامل! 
نکته قابل تاملی که در اظهارات مدیر کل محترم دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای ایران وجود دارد این است که ایشان اذعان دارند رییس انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ازبکستان در تمام جلسات و مذاکرات بین‌المللی در کنار مسئولان بخش دولتی این کشورحضور دارند، مطالبه‌ای که سال‌هاست بخش خصوصی در ایران از بخش دولتی داشته  اما هیچ‌گاه جامه عمل نپوشیده است این در حالی است که این مدیر کل محترم از بخش خصوصی انتظار دارد تا در کنار بخش دولتی بایستد. آیا این تعامل نباید دوطرفه باشد؟!