خبرهای خوب گمرک برای ترانزیت
مسئله ترانزیت کالا و مشکلاتی که گریبان‌گیر بخش خصوصی است سال‌هاست که موضوع بحث در جلسات با مسئولان دولتی است اما معمولا اگر هم حل شود به صورت کوتاه مدت است و بعد از مدتی با وضع یک بخشنامه جدید گره کورتری در ترانزیت ایجاد می‌شود. اکثر کارشناسان معتقدند در صورت روان‌سازی در ترانزیت می‌توان امید داشت که این حوزه جایگزین در‌آمد فروش نفت شود ولی متاسفانه مسیر پر فراز و فرود این حوزه روز به روز ما را از دست یابی به این هدف دورتر می‌کند.
در حاشیه حضور مسئولان گمرکی کشور در شهرمقدس مشهد فعالان حوزه ترانزیت و حملونقل در نشستی مشترک با این مهمانان برخی از مشکلات موجود در این حوزه مطرح و بررسی شد.
این نشست با حضور جواد جعفری ناظر گمرکات خراسان رضوی و مدیرکل گمرک مشهد، رضا گلی، مدیر کل جرایم سازمان یافته گمرک ایران، رضا راستی مدیرکل دفتر نظارت بر ترانزیت گمرک ایران، دارائی معاون حملونقل گمرکات خراسان رضوی و نیز اعضای هیئت مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل ونقل بینالمللی استان خراسان رضوی برگزار شد.
عدم نگرش صحیح به ترانزیت از سوی مسئولان
محمود امتی، نایب‌رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حملونقل بینالمللی، در این جلسه، گفت: سئوال اینجاست که چرا از ظرفیت‌های ترانزیت استفاده نمی‌کنیم؟ مسئله‌ای که بخش خصوصی را آزار می‌دهد این است که هنوز نتوانستیم نگرشی درست نسبت به ترانزیت در بین مسئولان ایجاد کنیم!
وی افزود: میزان ترانزیت نسبت به سال‌های گذشته بسیار کاهش داشته است در حالی که این حوزه در زمینه اشتغال‌زائی، ارز‌آوری و روابط با همسایگان نقش مهمی در حوزه اقتصادی و سیاسی دارد. متاسفانه تصمیم‌گیری‌های بدون برنامه، سختگیری‌ها و موانع و مشکلات زیادی در این زمینه وجود دارد که سبب شده تا کنون از ظرفیت‌های ترانزیت به خوبی بهره‌مند نشویم. با وجود حدود بیست سازمان دخیل در حوزه ترانزیت، اداره گمرک، موثرترین سازمان در این حوزه محسوب می‌شود. اما بر اساس آمار، توفیقی در این حوزه حاصل نشده است.
امتی تصریح کرد: معتقدم با تصویب قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز نه تنها جلوی قاچاق گرفته نمی‌شود بلکه میزان رانت و فساد افزایش می‌یابد.
لزوم رصد راننده و کانتینر با تجهیزات الکترونیکی
در ادامه حمیدرضا دشتی، دیگر عضو هیئت مدیره انجمن با انتقاد از عملکرد بخش دولتی دررفع موانع، بیان کرد: چرا مسئله روان‌سازی ترانزیت که سال‌ها مطرح شده، حل نمی‌شود؟ در تمام دنیا سیستم‌ها و تجهیزات الکترونیکی در سازمان‌های دولتی می‌توانند در هر ساعت شبانه روز و از هر مکانی، راننده و کانتینر را رصد کنند، اما چرا ما از این تجهیزات استفاده نمی‌کنیم تا اعتماد جایگزین سوءظن شود! در زمان توقف در مرز به بهانه امنیتی‌بودن موضوع و با این بهانه هر کاری می‌خواهند، می‌کنند اما نمی‌دانند که با این کار تیشه به ریشه ترانزیت می‌زنند و اگر به این منوال پیش برویم، قطعا ریشه ترانزیت خشک خواهد شد.
ابهامات در قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز
سید قاسم حسینی، از دیگر اعضای هیئت‌مدیره انجمن نیز اظهار کرد: ما از شما توقع تقدیر و تشکر نداریم اما انتظار داریم حداقل مشکلات همیشگی گمرک را حل کنید، اختلاف وزن ذکر شده در قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز، از طریق گمرک قابل کنترل نیست زیرا امکان کنترل وزن‌‌گیری در مبدا وجود ندارد و ممکن است وزن اعلام شده از سوی گمرک در بدو ورود به ایران با وزن اظهار شده، متفاوت باشد. طبعا این مسئله شرکت حمل‌ونقلی را که تنها انتقال‌دهنده بار از مرزی به مرز دیگر است، متهم به قاچاق می‌کند.
حسینی تاکید کرد: گمرک باید وزن گمرک ورودی را با گمرک خروجی تطبیق دهد اگر مطابقت داشته باشد، مسلما شرکت هیچ نقشی نداشته است.
در ادامه این جلسه جعفری، ناظر گمرکات استان خراسان رضوی و مدیر کل گمرک مشهد ابراز امیدواری کرد که گمرک خراسان در کنار بخش‌خصوصی، مشکلات را با راهنمایی این حوزه مرتفع کند و از انجمن خراسان درخواست کرد راهکارهای پیشنهادی خود را در اختیار آنان قرار دهد .
مرز ماهیرود آزاد شود
در ادامه ابراهیم عطائی از اعضای هیئت مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حملونقل بینالمللی خراسان رضوی، با بیان اینکه که گمرک مهمترین ارگان در مرزها است، به بیان مواردی از مشکلات حوزه گمرک و حملونقل پرداخت.
وی گفت: قطعی سیستم در بندر عباس، کمبود پرسنل برای ارزیابی در بندرعباس و موضوع ارزیابی در مرز میلک که باعث کندی کار شده از مشکلات این حوزه است همچنین پیشنهاد می‌کنیم با آزاد کردن مرز ماهیرود بخشی از بارها از این مرز عبور کند.
عطایی با تاکید بر اینکه حتی‌الامکان مشکل شرکت‌ها در گمرک و سازمان حملونقل حل شود، افزود: اگر این مشکلات وارد پروسه قضائی شود حل آنها بسیار دشوار و زمان‌بر خواهد بود.
وی تصریح کرد: اگر تمام مرزها مجهز به سیستم ایکس ری است پس دلیل تصویب این قوانین موازی و دست‌وپا‌گیر چیست؟
عطائی ابراز امیدواری کرد با حل مشکلات مطرح شده، گام بلندی در تسهیل و روان‌سازی ترانزیت برداشته شود .
رشد 67 درصدی ترانزیت کالا در 1400 نسبت به سال گذشته
در ادامه این جلسه رضا راستی، مدیر کل دفتر نظارت بر ترانزیت گمرک ایران پس از استماع نقطه نظرات بخش خصوصی، گفت: البته نباید فقط نکات منفی مطرح شود و اتفاقات خوبی هم در این حوزه رقم خورده است. در سال 1400 آمار ترانزیت کالا از کشورمان به 12 میلیون و 600 هزار تن رسیده است. اگر چه این میزان نسبت به ظرفیت کشورمان زیاد نیست اما نسبت به سال 1399 شاهد رشد۶۷ درصدی هستیم و این مهم با همت و تلاش تمام دست اندرکاران به ویژه شرکت‌های حملونقل بینالمللی محقق شده است .
رضا راستی افزود: با نگاه مثبت گمرک و در راستای بهبود فضای کسب و کار دستورالعمل موضوع ماده ۱۰۹ آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی اصلاح شد که نسبت به قبل شرایط خوبی برای شرکت‌ها ایجاد شده است؛ مانند اعطای فرصت یک ماهه برای پرداخت حقوق ورودی و ترانزیت کالاهای در راه برای شرکت‌هایی که علیه آنها پرونده تشکیل شده است.
وی در خصوص پیشنهادات مطرح شده از سوی فعالان حوزه حملونقل و ترانزیت، اظهار کرد: بنده با پیشنهادات مبنی بر مرز میان و مشکلات مربوط به خروج کامیونها از مرز میلک، استفاده از ظرفیت مرز ماهیرود و همچنین موضوع ترانشیپمنت کالا، با انجام حملونقل ترکیبی و تغییرات، موافق هستم و این موضوعات را پیگیری خواهم کرد. همچنین در باره ارائه خدمت در گمرک شهید رجایی در ایام تعطیل به منظور جلوگیری از توقف کالا و نیز کاهش هزینه ترانزیت کالا، نظر مثبت دارم و مراتب را پیگیری خواهم کرد .
راستی با اشاره به اجرای طرح سلکتیویتی در سالن گمرک شهید رجایی و ارزیابی کالا بر اساس مدیریت ریسک، افزود: این طرح از اقدامات مهم دیگر است که امیدوارم در سال جاری در بقیه گمرکات اجرایی شود و بتوانیم از این طرح در راستای تسهیل تشریفات ترانزیت کالا بهره‌مند شویم.
وی خاطرنشان کرد: معتقدم موضوع جانمایی مناسب زیرساخت‌ها، نقش بسزایی در روان سازی ترانزیت در مرزها خواهد داشت و باید نسبت به توسعه و اصلاح زیرساخت‌ها با هماهنگی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اقدام شود.
راستی در ادامه با تاکید بر بازدید میدانی از مرزها و با حضور اعضا انجمن، گفت: معتقدم مشکلات قطعی سیستم و کمبود پرسنل در مرزها با مدیریت صحیح حل خواهد شد.
لزوم نظارت شرکت‌ها بر نمایندگان خود در مرزها
رضا گلی، مدیرکل مرکز مبارزه با جرایم سازمان‌یافته گمرک ایران، نیز در این نشست گفت: در اکثر مسائل حوزه ترانزیت مشکل از سوی گمرک نیست اما بازخورد آن به گمرک برمی‌گردد. جا دارد از عملکرد شایسته آقای جهان‌خواه تشکر کنم.
گلی در خصوص قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، اظهار کرد: این قانون پس از 6 سال بررسی تصویب شد اما علی‌رغم تاکید در قانون مبنی بر استفاده از نظرات بخش خصوصی متاسفانه این مهم صورت نگرفت. اکنون در حال پیگیری برگزاری جلسه‌ای هستیم تا با استفاده از موافقتنامه tfa مربوط به کمیته تسهیل‌گری سازمان تجارت جهانی، این معضل حل شود.
وی با تاکید بر اهمیت نظارت انجمن‌ها بر شرکت‌ها، عنوان کرد: گاها شیطنت‌هایی از سوی شرکت‌ها مشاهده می‌شود! شرکت‌ها باید نسبت به نمایندگان خود در مرزها نظارت داشته باشند. اکثرا مشاهده می‌شود که مدیران شرکت‌ها از کم وکیف بارها و اینکه مبدا آن کجا بوده، بی‌اطلاع هستند و تمام این امور بر عهده نماینده است. در واقع مدیران عامل شرکت‌ها باید بر تمام فعالیت‌های شرکت به ویژه نمایندگان خود در مرزها نظارت داشته باشند.
در پایان این نشست احمد زمانیان، رئیس هیئت‌مدیره انجمن‌صنفی شرکت‌های بینالمللی حملونقل خراسان رضوی، اظهار کرد: ما همیشه از نظرات آقای گلی به عنوان مشاور و راهنما استفاده می‌کنیم که جای تقدیر و تشکر دارد. همچنین امیدواریم با نگاه مثبت شما شاهد رشد ترانزیت باشیم. به زودی برای سفر به میلک در معیت آقای راستی هماهنگی‌های لازم انجام خواهد شد تا مشکلات در محل، آسیب‌شناسی و حل شود .