توقف 10-12 روزه کامیون‌های ایرانی در مرز افغانستان

بحرانی جدید به واسطه تست کرونا از رانندگان افغان و نابرابری در ورود کامیون‌های ایرانی و افغان به مرز دوغارون
توقف‌های طولانی مدت کامیون‌های ایرانی در مرز افغانستان برای ورود به ایران، مشکلی است که بار دیگر در یک‌ماه اخیر گریبان‌گیر رانندگان ترانزیت شده است؛ به گونه‌ای که در 20-30 روز اخیر، روزانه 300 تا 400 دستگاه کامیون ایرانی در خاک افغانستان در صف ورود به ایران مانده‌اند.
به گزارش روابط عمومی انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی، قصه توقف‌های گاه و بیمگاه کامیون‌ها در مرز دوغارون و اسلام قلعه؛ موضوع جدیدی نیست؛ در سالیان گذشته بارها این موضوع تکرار شده و به نظر می‌رسد برای راننده ها نیز توقف های 3-4 روزه پشت مرز دیگر عادی شده باشد؛ اما مساله اینجاست که در یک‌ماه اخیر این توقف‌ها طولانی شده و کامیون‌های ایرانی خالی در مرز افغانستان برای ورود به خاک کشورمان معطلی‌های 10تا 12 روزه را تجربه می کنند.
در گذشته، بارها توقف های 10-15 روزه برای کامیون‌ها در مرز اتفاق می افتاد؛ دلایل آن هم از نبود زیرساختهایی همچون ایکس ری در گمرک افغانستان گرفته تا تفاوت ساعات کاری گمرکات ایران و افغانستان در دو طرف مرز، شلوغی های مربوط به ایامی چون عید فطر و عید نوروز، حوادثی همچون آتش سوزی در مرز اسلام قلعه و... بود؛ اما اینبار قصه متفاوت است؛ آنطور که رانندگان ایرانی می‌گویند به دلیل انجام تستهای کرونا از رانندگان افغانستانی در مرز دوغارون، کامیونهای ایرانی در صف طولانی انتظار پشت مرز و در خاک افغانستان می مانند.
از طرفی، ساعت فعالیت اداری مرز افغانستان که تا پیش از تسلط طالبان بر نقاط مرزی و چند ماهی بهبود یافته و از 8 صبح تا 22 بود، به ساعت 8 تا 16 تغییر کرده است و این امر نیز مزید بر علت شده و موجب توقف طولانی کامیونهای ایرانی گردیده است.
مشکل دیگری که مطرح می شود این است که به علت ناامنی در مرز افغانستان، طالبان اجازه حضور رانندگان ایرانی را در مرز نمی دهند و بسیاری از راننده ها مجبورند شب هنگام به تایباد بازگردند و مجدداً هر روز به مرز مراجعه نمایند؛ به این امید که نوبتشان برسد و اجازه ورود به مرز ایران را داشته باشند.
مشکلات رانندگان ایرانی معطل مانده در مرز افغانستان
غلامرضا معصومی، یکی از کامیون داران ایرانی است که از این توقفها بسیار گلایه مند است؛ او به خبرنگار ما می‌گوید: ماشین من یک هفته است که پشت مرز خالی مانده و در صف کامیونهای خالی معطل ورود به مرز ایران است. نکته اینکه چون افغانستان دچار ناامنی است، نیروهای طالبان عصر هر روز ما را از توقفگاه کامیونها خارج میکنند و اعلام میکنند که در مسجد گمرک اسلام قلعه بمانیم؛ اما به خاطر شرایط مربوط به شیوع کرونا کی جرات این را ندارد که در محیط مسجد بین چند 100 راننده بماند. به همین دلیل هر روز صبح به مرز و نزد کامیون میرویم و شب هنگام به تایباد بازمیگردیم.
به گفته معصومی، هم اکنون 300 دستگاه کامیون ایرانی در مرز افغانستان معطل ورود به ایران هستند و دلیل اصلی بروز این مشکل، انجام تست‌های کرونا از رانندگان افغان در مرز دوغارون است.
این راننده ترانزیت اذعان می کند: به خاطر انجام این تست ها، هر ماشین افغان 20 تا 25 دقیقه در مرز ایران متوقف میشود تا تست داده و پاسخ آن برسد و سپس، دستور حرکت به آن داده شود. این موضوع باعث معطلی سنگین رانندگان ایرانی در مرز افغانستان شده است. این در حالی است که افغانستانی ها برای وارد شدن کامیونهای ایرانی به مرزشان چنین تستی نمیگیرند و روزانه 300 تا 400 دستگاه کامیون از ایران وارد خاک این کشور می‌شود؛ البته قبل از حکومت طالبان، دولت افغانستان این تست را انجام می داد. در آن زمان، ایران برای انجام تست از رانندگان افغان 150هزار تومان دریافت می کرد و دولت افغانستان نیز از رانندگان ایرانی 300 هزار تومان اخذ می نمود.
وی تاکید می کند: طرف افغانستانی هم اکنون مشکل چندانی برای خروج کامیونهای ایرانی ندارد و اگر ایران کامیونهای بیشتری را پذیرش نماید، افغانستان روزانه 300 دستگاه را خارج میکند؛ اما هم اکنون روزانه تنها حدود 30 دستگاه کامیون وارد مرز ایران می گردد.
فعالیت تنها یک در ورودی در مرز دوغارون برای ورود کامیونها از افغانستان
معصومی به مشکل صف‌های ورودی کامیونها در مرز نیز اشاره و ابراز می کند: صف ماشین های افغان در گذشته جدا بود و مرز ایران دارای دو در ورودی بود؛ اما هم اکنون تنها یک در برای ورود وجود دارد که هم ماشین های افغان پایه بار و هم ماشین های ایرانی و افغانستانی جاده باید از آن وارد شوند.
به گفته رانندگان ایرانی، هم اکنون 30 صف کامیون در مرز افغانستان وجود دارد و در هر صف 15 ماشین ایرانی منتظر ورود به ایران هستند.
معصومی با بیان اینکه نزدیک به یک ماه است که با این مشکل مواجه ای و به رغم پیگیری هایمان با گمرک و فرماندار، مشکل حل نگردیده است، می گوید: در گذشته به دلیل اینکه بار ترانزیتی و صادراتی به افغانستان زیاد بود، شرکتها هم تمایل به بازگشت سریعتر کامیون ها به ایران داشتند اما هم اکنون به دلیل کاهش قابل توجه حجم بار ارسالی به افغانستان، کسی به فکر راننده های ایرانی نیست.
این راننده ترانزیت درباره راه حل رفع مشکل معطلی کامیونهای ایرانی در مرز افغانستان می گوید: برای سرعت بخشی به تردد کامیونها به آن سوی مرز، لازم است خط کامیونهای ایرانی و افغان از یکدیگر جدا گردد و تعداد درهای ورودی مرز ایران نیز افزایش یابد؛ اما متاسفانه افغانستانی ها درباره جداسازی خطوط راضی نمیشوند و راننده های افغان اعتراض میکنند که چرا کامیونهای ایرانی زودتر بروند.
وی می افزاید: نکته اینکه حتی اگر خط تردد کامیونها در مرز افغانستان جدا نشود هم میتوان با اختصاص بخشی از ساعت به تردد کامیونهای ایرانی و ساعات بیشتر به تردد کامیونهای افغان موضوع را حل نمود؛ به طور مثال از 8 ساعت فعالیت مرزی، 5 ساعت به تردد کامیونهای افغان و 3 ساعت به خروج کامیونهای ایرانی اختصاص یابد؛ در همان 3 ساعت 100 دستگاه کامیون ایرانی میتواند از مرز عبور کند؛ راننده های ایرانی هم موافق این امر هستند؛ اما باز هم طرف افغانستانی این موضوع را نمیپذیرد. در این زمینه نیازمند رایزنی مسئولان گمرک ایران با طرف افغان هستیم. لازم است یک ملاقات با هنگ مرزی بین طالبان و ایران برگزار شود و برای حل این مشکل چاره اندیشی شود.
زیان یک تا دو میلیون تومانی به ازای هر روز توقف در مرز
به گفته رانندگان ترانزیت، هر روز توقف کامیون آنها پشت مرز، معادل یک تا دو میلیون تومان ضرر برای آنهاست؛ یعنی 10 روز توقف یا به اصطلاح آنها «خواب» کامیون، ضرری 20 تا 40 میلیون تومانی را برای آنان به دنبال دارد.
معصومی در این باره می گوید: پیش از این توقفهای طولانی مدت، یکبار در هفته سرویس تخلیه از بندرعباس به اسلام قلعه داشتیم؛ اما هم اکنون وضعیت به گونه ای است که در ماه تنها یک سرویس داشته ایم و به همین دلیل میتوانم بگویم حدود 40 تا 50 میلیون تومان در هر ماه بابت این خواب کامیون در افغانستان ضرر میکنیم. از طرفی، در حال حاضر حدود 400 دستگاه کامیون در مرز افغانستان متوقف است که این تعداد میتوانند بارهای داخلی را در کشور جابه‌جا کنند و شاید همین توقفها یکی از دلایل به وجود آمدن مشکل کمبود کامیون در کشور است. این موضوع خود به خود باعث افزایش نرخ کرایه ها برای شرکتها نیز می گردد.
به ازای هر 15 کامیون افغان، یک کامیون ایرانی از مرز عبور می کند
فکور، یکی دیگر از کامیون دارانی است که هم اکنون دو دستگاه از خودروهای او در مرز افغانستان معطل مانده اند؛ او درباره این وضعیت می گوید: تقریبا 10 روز است که پشت مرز افغانستان معطل هستیم. از زمانی که طالبان در افغانستان تسلط یافته اند، در خروج از مرز به ازای هر یک کامیون ایرانی، 10 تا 15 کامیون افغان را به مرز ایران میفرستند و به همین دلیل روزانه 10ها دستگاه کامیون در صف جلوتر از ما قرار دارد.
وی با تایید اثرگذاری انجام تست کرونا در مرز ایران از رانندگان افغان بر تاخیر در ورود به مرز ایران، تاکید می‌کند: تست کرونا هم یکی از دلایل مرز ایران است؛ اما در مجموع، مهمترین دلیل معطلی طولانی مدت رانندگان ایرانی در مرز افغانستان این است که آنها ماشینهای افغانستانی را بیشتر از ایرانیان به مرز دوغارون میفرستند.
فکور خاطرنشان می کند: در حال حاضر بیش از 300 دستگاه کامیون ایرانی پشت مرز معطل مانده اند؛ برای بهبود این وضعیت باید صف ماشین های ایرانی و افغان را جدا کنند؛ چون تست کرونا در مرز دوغارون فقط از رانندگان افغان صورت می گیرد.
وی با بیان اینکه هیچ یک از مسئولان به فکر راننده های ترانزیت نیست و کسی مشکل ما را حل نمی کند، می‌گوید: حتی اگر صف کامیون های دو کشور در مرز افغانستان جدا نشود، با ورود کامیونهای هر دو کشور به تعداد برابر به مرز ایران می توان این مشکل را حل نمود.
این راننده ترانزیت تاکید می کند: اکنون که در مرز دوغارون از راننده های افغان تست کرونا گرفته می شود و هزینه ای نیز بابت آن دریافت می گردد، آنها به مسئولان مرزی خود اطلاع می دهند و در مقابل، افغان ها هم در مرز خود برای عبور ما محدودیت می گذارند؛ در گذشته به ازای هر 20 کامیون افغان که وارد خاک ایران می شد، 15 دستگاه ایرانی نیز وارد دوغارون می شد؛ اما هم اکنون این وضعیت بسیار نابرابر شده است. در گذشته تنها 3-4 شب پشت مرز معطل می ماندیم و اکنون 10 شب است که ماشین ما آن سوی مرز خوابیده است.
فکور خاطرنشان می کند: از زمان روی کار آمدن طالبان ساعت کاری مرز اسلام قلعه کاهش یافته است؛ از طرفی، تا ساعت 10ونیم صبح جمعه هم مرز باز نشد و فعالیت گمرکی را شروع نکردند؛ این در حالی است که در گذشته مرز افغانستان از 8 صبح کار را آغاز می نمود و دست کم تا ساعت 5 و 6 عصر جمعه کار می کردند و حتی با رایزنی فرماندار و استاندار، گاهی تا ساعت 10 شب نیز مرز افغانستان برای عبور کامیون های ایرانی فعال بود.