تقاضای حضور نماینده‌ای از صنف حمل و نقل در کمیسیون ماده 10
درخواست فعالان ترانزیت برای بهبود عملکرد کمیسیون ماده 10 در بررسی تخلف‌ها چیست؟
دو- سه هفته پیش در جلسه رئیس اتاق بازرگانی ایران با روسای کمیسیون‌های اتاق مشهد بود که احمد زمانیان، رئیس کمیسیون ترانزیت این تشکل و رئیس هیات مدیره انجمن حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی، از وضعیت بررسی پرونده شرکتهای حمل و نقلی در کمیسیون ماده 10 انتقاد کرد.
خواسته شرکتهای حمل و نقل بین‌المللی در خصوص فعالیت کمیسیون ماده 10 مشخص است؛ حضور نماینده‌ای از این صنف در کمیسیون به عنوان مدافع یا کسی که در تصمیم نهایی از حق رای برخوردار باشد.
نکته دیگری که مطرح است اینکه، بسیاری از فعالان حوزه حمل و نقل معتقدند در صورت شکل‌گیری کمیته‌ای فرعی ذیل کمیسیون ماده 10، بسیاری از مواردی که با عنوان تخلف مطرح میشود، پیش از طرح در کمیسیون اصلی، حل و فصل می‌گردد و دیگر نیازی به ارائه و بررسی آن در کمیسیون ماده 10 نیست.
طبق آیین نامه تاسیس شرکتهای حمل و نقل بین‌المللی، در ماده 10 که به عنوان کمیسیون ماده 10 معروف شده است، تخلفات شرکتها بررسی میشود و در نهایت ممکن است در آن کمیسیون برای شرکت متخلف، رای تعلیق یا لغو پروانه داده شود.
این کمیسیون شامل 5 نفر است و دبیرخانه آن در شورای عالی ترابری کشور است؛ نماینده شورای عالی ترابری، دبیر این کمیسیون است و نماینده سازمان راهداری کشور، وزارت صمت، گمرک و اتاق بازرگانی ایران هم در آن عضویت دارند. به گفته مدیران برخی شرکتهای حمل و نقل، نماینده انجمن حمل و نقل بین‌المللی کشور نیز در این کمیسیون حضور دارد اما هیچگونه حق رایی ندارد. این در حالی است که سایر اعضا برای تخلفات شرکتها نظر و رای میدهند.
در نهایت، آرایی که از سوی کمیسیون ماده 10 صادر میشود، به سازمان حمل و نقل ابلاغ شده و این سازمان باید آن را اجرایی کند.
ابطال پروانه 35 شرکت خراسانی در 6 ماه اخیر
به گفته احمد زمانیان یزدی، رئیس انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی، در 5-6 ماه اخیر، حدود 35 شرکت خراسانی به خاطر وضعیت دوغارون، توقفهای طولانی در آن مرز و مشکلات ناشی از آن، به عنوان شرکت متخلف به کمیسیون ماده 10 معرفی شدند و در نهایت، پروانه این شرکتها در کمیسیون بین یک تا 6 ماه باطل شد و این موضوع، مشکلات زیادی را ایجاد کرد.
وی میگوید: طبق ماده 10 آیین نامه تاسیس و فعالیت شرکتهای حمل و نقل، چنانچه شرکتی دچار تخلف شود، آن تخلف باید در کمیسیون 5 نفره ماده 10 رسیدگی شود؛ بنا بر تصمیم این کمیسیون، شرکتها تعلیق یا تعطیل میشوند و هرگونه تصمیم در این زمینه، اجرایی میشود.
زمانیان تاکید میکند: درخواست ما این است که نماینده اتاق بازرگانی که در این کمیسیون حضور دارد، به عنوان مدافع شرکتهای حمل و نقلی حاضر شود و برای تحقق این امر، او باید به مسائل این حوزه اشراف داشته باشد؛ این درحالیست که کسی که در کمیسیون حضور می یابد، اطلاعاتی کلی از این حوزه دارد و به طور مثال، از مشکلات شرکتهای خراسانی، اطلاعات دقیقی ندارد.
رئیس انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی با بیان اینکه تعطیلی‌های گاه و بیگاه ناشی از رای کمیسیون ماده 10 بر سرنوشت شرکتها تاثیر میگذارد، تصریح میکند: درخواستمان این بود که برای جلسات بررسی تخلف شرکتهای خراسانی، شخصی از انجمن حمل و نقل بین‌المللی این استان به عنوان نماینده اتاق بازرگانی حضور یابد تا با اطلاعات کامل در مقام مدافع یا رای دهنده حاضر شود.
از شرکت متخلف دفاع نمیکنیم
وی خاطرنشان میکند: این موضوع را در جلسه ای با رئیس اتاق ایران بیان کردیم و قرار شد انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل بین‌المللی درخواست مکتوب خود را ارائه دهد؛ با تحقق این درخواست، در جلسات کمیسیون ماده 10 واقعیتها بیان می‌گردد تا در صورت عدم احراز تخلف شرکت، از آن دفاع شود؛ البته ما از شرکت متخلف دفاع نمیکنیم.
زمانیان درباره درخواست تشکیل کمیته فرعی ذیل کمیسیون ماده 10 میگوید: از معاون حمل و نقل سازمان راهداری کشور در جلسه‌ای در مشهد درخواست کردیم، قبل از اینکه پرونده ها به کمیسیون ماده 10 ارسال شود، در کمیته‌ای فرعی بررسی گردد و در صورتی که کمیته تشخیص تخلف داد، به کمیسیون ماده 10 ارجاع شود. با اجرای این درخواست از حجم پرونده‌های ارسالی به کمیسیون نیز کاسته میشود.
ضرورت حضور نماینده‌ای از انجمن حمل و نقل بین المللی خراسان در کمیسیون ماده 10
محمدجواد خورشیدی‌فر، مدیرعامل شرکت حمل و نقل بین‌المللی «خورشید بارثاوا» درباره چگونگی بررسی پرونده‌ها در کمیسیون ماده 10 میگوید: متاسفانه در تهران، شهرستانی‌ها را جدی نمی‌گیرند و سازمان حمل و نقل کشور، به اداره کل پایانه های خراسان رضوی اجازه تشکیل کمیسیون ماده 10 را نمی‌دهد؛ در حالیکه با ایجاد این کمیسیون در سطح استان، بخش زیادی از مشکلات مرتفع می‌گردد.
وی می‌افزاید: وضعیت بررسی پرونده‌ها در کمیسیون ماده 10 اینگونه است که به طور مثال، 20 شرکت را به کمیسیون فرا می‌خوانند و در آنجا موضوعات مربوط به تخلف شرکتها را بررسی می‌کنند. نکته اینجاست که کسی نمی‌تواند از تصمیمات اتخاذ شده در کمیسیون ایراد بگیرد؛ زیرا اعضای کمیسیون معتقدند که اعتراض در این زمینه ربطی به استان ندارد.
خورشیدی‌فر با بیان اینکه حضور نماینده‌ای از انجمن حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی در این کمیسیون ضروری است، تصریح میکند: هم اکنون نماینده انجمن حمل و نقل تهران در کمیسیون حاضر میشود؛ اما با توجه به اینکه شرکتهای حمل و نقلی فعال خراسان رضوی در امر صادرات و واردات و ترانزیت کالا، بیشترین سهم را در کشور دارند، حضور یک نماینده از این استان در موضع دفاع و با حق رای در کمیسیون میتواند در جلوگیری از تضییع حقوق این شرکتها اثرگذار باشد.
وی ادامه میدهد: کریدور اصلی ترانزیت کشور، مرزهای سرخس، دوغارون و لطف آباد است و بهترین اقدام این است که اگر قرار بر این شد پرونده شرکتی از خراسان رضوی در کمیسیون ماده 10 مطرح شود، نماینده انجمن حمل و نقل بین‌المللی این استان نیز حضور داشته باشد.
این فعال حوزه حمل و نقل بین‌المللی خاطرنشان میکند: وضعیت کنونی کمیسیون در بررسی پرونده ها به گونه ای است که وقتی به آنجا میرویم و موضوعی را در دفاع از خود مطرح میکنیم، یا زمان بسیار کمی به ما اختصاص میدهند یا اینکه توجه چندانی به صحبتهای ما نمیکنند؛ بنابراین، بهترین کار این است که نماینده انجمن خراسان هم در کمیسیون ماده 10 حضور داشته باشد.
وی در خصوص لزوم شکل گیری کمیته فرعی ذیل کمیسیون ماده 10 نیز اذعان میکند: برخی از اقدامات شرکت حمل و نقل شاید تخلف باشد؛ اما برخیها هم تخلفی ندارند و بهتر است موضوعات آنها ابتدا در محلی دیگر مثل کمیته فرعی بررسی گردد؛ به طور مثال، ممکن است شرکتی فورواردر باشد؛ اما به خاطر تخلف شرکت کریر او را به کمیسیون فرا بخوانند؛ به این دلیل که بر شرکت کریر نظارت نداشته؛ در حالیکه این کار جزو وظایف شرکت فورواردر نیست و میتوان آن را با توضیح در کمیته فرعی، روشن کرد.
نماینده انجمن حمل و نقل ایران، فاقد حق رای در کمیسیون است
اما بد نیست دیدگاه دفتر ترانزیت و پایانه های مرزی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور درباره حضور نماینده ای از انجمن حمل و نقل بین المللی در کمیسیون ماده 10 و داشتن حق رای این نماینده را نیز بررسی کنیم.
سید حسین حسینی، معاونت دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای میگوید: ساختار کمیسیون ماده 10 مشخص است؛ یعنی شورای عالی هماهنگی ترابری کشوری اعضای این کمیسیون را مشخص کرده و آنها می‌توانند درباره پرونده‌ها و تخلفات اظهارنظر کنند و دارای حق رای هستند؛ اما نماینده انجمن حمل و نقل ایران که به عنوان یکی از حاضران در این جلسه شرکت میکند، حق رای ندارد.
وی خاطرنشان میکند: تصمیمات شورای عالی ترابری در اختیار وزارتخانه نیست و اگر قرار است در ترکیب و ساختار کمیسیون ماده 10 تغییری ایجاد شود، باید در شورای عالی ترابری درباره آن تصمیم گیری شود.
حسینی در خصوص حضور بخش خصوصی مطلع از حوزه تخصصی در ساختار کمیسیون ماده 10 میگوید: بخش خصوصی به واسطه نماینده اتاق بازرگانی در این کمیسیون حضور دارد. اگر تشخیص اتاق بازرگانی این است که آن فرد میتواند درباره حوزه حمل و نقل بین المللی نظر بدهد، او را به کمیسیون اعزام میکند. به نظر میرسد نماینده اتاق بازرگانی هم از میان افراد خبره و حرفه ای که در بخش حمل و نقل فعالیت دارند، انتخاب میشود.
حضور نماینده انجمن در روشن شدن موضوع تخلف شرکتها میتواند کمک کننده باشد
وی ادامه میدهد: نماینده بخش خصوصی در کمیسیون ماده 10، اتاق بازرگانی است اما اگر اصرار به حضور نماینده ای از انجمن در این کمیسیون وجود دارد، چون تفویض اختیاری برای برگزاری کمیسیون ماده 10 به استانها نشده، نمیتوان برای هر استان نماینده‌ای مجزا مشخص کرد. از طرفی، مواردی هست که ترکیب شرکتهای متخلف در بررسی های کمیسیون، از چند استان است و بعضا گره‌ها و گرفتاریهای شرکتها در مرزهای مختلف مثل دوغارون و آستارا تا حدی متفاوت از یکدیگر است؛ بنابراین؛ حضور بخش خصوصی در روشن شدن این مشکلات و گرفتاریها میتواند کمک کننده باشد؛ اما در حال حاضر ساختار لازم برای حضور نماینده انجمن حمل و نقل بین المللی در این کمیسیون وجود ندارد.
حسینی تصریح میکند: نکته دیگر این است که اگر لایحه و دفاعیه‌ای که شرکت متهم به تخلف، برای ارائه در کمیسیون ماده 10 تنظیم میکند شفافیت لازم را داشته باشد، کمیسیون دلایل را می‌پذیرد؛ اما بعضا می‌بینیم مدیران شرکتهایی که در کمیسیون حاضر میشوند، اهمیتی به شرکت در جلسه نمی‌دهند. بنابراین شرکتها در وهله اول، خود باید اولویت و اهمیت موضوع را دریابند و برای دفاع از خود لایحه مناسبی را تنظیم نمایند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا تفویض اختیار برای برگزاری جلسات کمیسیون ماده 10 در استانها صورت نمی‌گیرد، میگوید: تفویض اختیار در حوزه حمل و نقل داخلی به دلیل پراکندگی در تمامی استانها صورت گرفته و توزیع یکنواختی در سطح کشور دارد؛ اما ترانزیت فقط در 8 استان کشور فعال است، با این حال، شاید این موضوع را هم بتوان در دستور کار قرار داد و براساس اولویت برای تعدادی از استانها تفویض بشود که البته در آن زمان، باید تمام مراحل در شورای عالی ترابری طی گردد. در این باره تمامی بخشها باید نظر بدهند تا در صورت امکان، تفویض اختیار صورت گیرد.
استقبال از بررسی موضوع تخلف شرکتها در قالب کمیته‌ای فرعی در استانها
حسینی درباره تشکیل کمیته فرعی پیش از برگزاری جلسه کمیسیون ماده 10 نیز میگوید: تشکیل چنین کمیته ای هم در آیین نامه دیده نشده است؛ اما روال این است که وقتی تخلفات مطرح میشود، اگر موارد دفاع و ادله مستندی از سوی شرکت ارسال شد، در همان استان بررسی گردد. همانطور که بسیاری از استانها در کمیسیون ماده 12 اینکار را انجام میدهند و قبل از اینکه مساله در کمیسیون بررسی شود، موضوع در جلسه ای دیگر تبیین می‌گردد.
وی خاطرنشان میکند: ما در دفتر ترانزیت میتوانیم در راستای پاسخ به درخواست انجمن حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی برای تشکیل کمیته فرعی، با همفکری دوستان، به گونه ای طراحی و برنامه ریزی کنیم که تخلفات شرکتهای استانی که قرار است به مرکز بیاید، در همان استان بررسی شود و نتیجه اش به ستاد مرکزی ارسال شود و پس از محرز شدن تخلف، موضوع به کمیسیون ماده 10 ارسال گردد. این پیشنهاد انجمن خراسان از نظر ما مطلوب است و پیگیر آن خواهیم بود.