روایت ابراهیم عطایی از یک سال سخت برای ترانزیت کشور؛ از آتشسوزی بندر شهید رجایی تا توقف ۱۴۰ ساعته کامیونها در مرزها
ابراهیم عطایی، عضو هیئت مدیره انجمن صنفی حمل و نقل بینالمللی خراسان رضوی با تشریح مجموعهای از چالشهای جدی در مسیر ترانزیت کشور، نسبت به پیامدهای اقتصادی و اعتباری این مشکلات برای ایران هشدار داد و خواستار ورود جدی دولت و ایجاد هماهنگی واقعی میان دستگاههای مسئول شد.
آتشسوزی اردیبهشت در بندر شهید رجایی؛ ضربهای به اعتماد فعالان اقتصادی
عطایی با اشاره به حادثه آتشسوزی در بندر شهید رجایی در اردیبهشت امسال گفت:«متأسفانه این حادثه جان چند نفر از مسئولان و خدمه بندر را گرفت و خسارت سنگینی به بخش اقتصادی کشور وارد کرد. هزاران کانتینر متعلق به صاحبان کالا در حوزه صادرات، واردات و ترانزیت دچار حریق شد و این موضوع ضربه بزرگی به اعتماد فعالان اقتصادی وارد کرد.»
او افزود:«با وجود پیگیریهای مستمر، تاکنون حتی یک ریال بابت بستههای حمایتی ترانزیت پرداخت نشده و این عدم همکاری دولت با بخش خصوصی، نگرانیها را افزایش داده است.»
افزایش ۲۴ درصدی کرایهها و اعتصاب رانندگان؛ پیامدهای مستقیم بحرانها
عطایی ادامه داد:«پس از این حادثه و همزمان با افزایش روزانه نرخ ارز، شاهد رشد ۲۴ درصدی کرایهها و اعتصاب برخی رانندگان در تعدادی از مرزها بودیم. این شرایط، حملونقل بینالمللی را با چالشهای جدی مواجه کرد.»
توقفهای طولانی در بنادر و مرزها؛ از ۱۰ روز در بندر شهید رجایی تا ۱۵ روز در اسلامقلعه
این فعال حوزه ترانزیت با اشاره به مشکلات زیرساختی در بنادر کشور گفت:«در بندر شهید رجایی، توقف کشتیها برای تخلیه بار گاهی تا ۱۰ روز طول میکشد. کمبود تجهیزات، قطعیهای مکرر سیستم و ضعف زیرساختها باعث شده روند تخلیه و بارگیری به کندی انجام شود.»
او درباره مرزهای شرقی نیز توضیح داد:«در مرزهای میلَک، نیمروز و اسلامقلعه بیش از ۳۰۰۰ کامیون متوقف شدند و این موضوع عملاً ناوگان ملی را زمینگیر کرد. در برخی موارد، کامیونها در سمت ایران ۶ تا ۷ روز و در سمت افغانستان تا ۱۵ روز در انتظار ماندهاند.»
هزینههای سنگین توقف؛ صدها هزار دلار در روز
عطایی با اشاره به هزینههای توقف کامیونها گفت:«اگر فقط مرز دوغارون را در نظر بگیریم، توقف روزانه کامیونها چند صد هزار دلار هزینه به بخش خصوصی تحمیل میکند؛ از خواب کانتینر و کالا گرفته تا هزینههای انسانی، اجتماعی و امنیتی. با این حال، هیچ اقدام مؤثری برای کاهش این توقفها انجام نشده است.»
افزایش بار ورودی به دلیل جنگ افغانستان و پاکستان؛ هشدارها و فرصتهایی که جدی گرفته نشد
او با اشاره به جنگ میان افغانستان و پاکستان و بسته شدن مسیرهای سنتی حملونقل گفت:«ماهها پیش هشدار دادیم که با مسدود شدن مسیر پاکستان، حجم بار به سمت آسیای میانه و افغانستان از مسیر ایران افزایش مییابد. اما هیچ اقدام پیشگیرانهای انجام نشد و امروز شاهد ازدحام شدید در مرزها هستیم.»
تفاهمنامه ۲۰۰۰ کامیون اجرا نشد؛ ضعف مدیریت مرزی ادامه دارد
عطایی افزود:«با وجود توافق ایران، هرات و خراسان برای تردد روزانه ۲۰۰۰ کامیون، در سه هفته گذشته هیچ پیشرفتی حاصل نشده است. ضعف زیرساختها، نبود مدیریت واحد مرزی و ناهماهنگی دستگاهها باعث شده این فرصت مهم از دست برود.»
مرزهای شلوغ؛ منافع ملی قربانی منافع شخصی
او با انتقاد از برخی رفتارهای سازمانی گفت:«به باور من، شلوغی مرزها برای برخی افراد منافع شخصی ایجاد میکند و همین موضوع مانع روانسازی فرآیندها شده است. مسائل ملی در اولویت نیست و تعصبات سازمانی اجازه اصلاح نمیدهد.»
مقایسه با کشورهای همسایه؛ ۶ ساعت در مقابل ۱۴۰ ساعت
عطایی با اشاره به آمار رسمی گفت: «میانگین توقف کامیونها در کشورهای رقیب حدود ۶ ساعت است، اما طبق آمار رسمی منتشرشده، میانگین توقف در مرزهای ایران ۱۴۰ ساعت است. حتی وزیر امور خارجه نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داده، اما در عمل تغییری رخ نداده است.»
ایران؛ بهترین مسیر ترانزیتی منطقه که از ظرفیت خود استفاده نمیکند
او در پایان تأکید کرد:«ایران از نظر جغرافیایی بهترین مسیر ترانزیتی منطقه است؛ اتصال خلیج فارس، دریای خزر، آسیای میانه، شرق آسیا، آفریقا و اروپا یک موهبت بزرگ است. اما تا زمانی که مشکلات داخلی حل نشود، هیچ کریدوری نمیتواند از این ظرفیت بهرهبرداری کند. اگر شرایط را در داخل کشور اصلاح کنیم، هیچ مسیر رقیبی توان رقابت با ایران را نخواهد داشت.»