ازسرگیری جلسات کمیته توسعه ترانزیت در آیندهای نزدیک
با درخواست انجمن حملونقل بینالمللی خراسان رضوی از استانداری رقم خواهد خورد؛
حوزههای مهم اقتصادی معمولا در قالب کارگروهها و کمیتههای مختلف در استانداریها پیگیری میشوند. براین اساس، مشکلات موجود در هر حوزه در جمع تخصصی مسئولان و فعالان آن بخش بررسی و راهکارهای لازم برای حل آن چالشها و موانع پیشنهاد میشود.
به همین دلیل بود که در سال 1397، به پیشنهاد انجمن صنفی حملونقل بینالمللی خراسان رضوی، کمیته توسعه ترانزیت در استانداری تشکیل شد؛ کمیتهای که با حضور نمایندگان 10 دستگاه اجرایی و فعالان بخش خصوصی، مسائل و مشکلات حوزه ترانزیت را بررسی میکرد و قرار بود مشکلگشای بسیاری از معضلات این بخش باشد؛ اما شیوع کرونا از اواخر سال 1398، فعالیت این کمیته را به حالت تعلیق درآورد و از آن زمان تاکنون جلسهای در این زمینه برگزار نشده است.
حال آنکه در این مدت، مشکلات و معضلاتی که گریبانگیر بخش حملونقل بینالمللی و ترانزیت بوده، نه تنها کاهش نیافته بلکه بر شدت و عمق آنها افزوده شده است. به گفته احمد زمانیان یزدی، دبیر کمیته توسعه ترانزیت استانداری خراسان رضوی، با توجه به افزایش چشمگیر مشکلات این بخش در یکسال اخیر و به ویژه محدودیتهای به وجود آمده در مرز دوغارون در ماهها و هفتههای گذشته، لازم است جلسات این کمیته ازسرگیری شود و بر همین اساس، درخواست این موضوع به استانداری ارسال شده است.
ظرفیتهای مهم ترانزیتی خراسان رضوی
ابراهیم نصری، مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی که ریاست کمیته ترانزیت استانداری را برعهده دارد، درباره اهمیت حوزه ترانزیت و شکلگیری این کمیته میگوید: استان خراسان رضوی به دلیل همجواری با کشورهای افغانستان و ترکمنستان و وجود ۴ پایانه مرزی مهم در این استان (دوغارون همجوار با افغانستان و باجگیران، سرخس و لطف آباد همجوار با ترکمنستان) یکی از استانهای مهم در بخش ترانزیت و حملونقل بینالمللی است.
نصری با اشاره به وجود بیش از 200 شرکت حملونقل بینالمللی در خراسان رضوی اظهار میکند: این شرکتها علاوه بر افغانستان و آسیای میانه، در ترانزیت کالا به سایر کشورها نیز فعالاند و دارای سهم مهمی در ترانزیت کالا از کشور هستند. بنابراین، به منظور بررسی مشکلات ترانزیت در استان و حل آن مشکلات، کمیته توسعه ترانزیت در خراسان رضوی تشکیل گردید و با توجه به ظرفیتهای انجمن صنفی شرکتهای حملونقل بینالمللی خراسان، دبیری کمیته به این انجمن واگذار شد.
احمد زمانیان یزدی، رئیس انجمن صنفی حملونقل بینالمللی خراسان رضوی و دبیر کمیته توسعه ترانزیت استانداری نیز با اشاره به فعالیت قابل توجه شرکتهای این استان در حوزه ترانزیت میگوید: بیش از 70 درصد تزانزیت آسیای میانه، افغانستان و پاکستان در اختیار شرکتهای حمل و نقل خراسانی است.
علت شکلگیری کمیته توسعه ترانزیت استانداری چه بود؟
زمانیان درباره علت شکلگیری کمیته توسعه ترانزیت استانداری اظهار میکند: با توجه به موقعیت خاص خراسان رضوی که دارای سه مرز با ترکمنستان و یک مرز با افغانستان است و انجام ترددهای بسیار در این مسیرها در گذشته، فعالیت تعداد زیادی از شرکتها در این حوزه و مشکلات استانی و کشوری که گریبانگیر این شرکتها بود، تقاضا داشتیم در استانداری کمیتهای برای طرح و پیگیری مشکلات این بخش ایجاد شود.
وی میافزاید: این کمیته در سال 1397 راهاندازی شد. اعضای کمیته را حدود 10 مدیرکل مرتبط با این حوزه از دستگاههای اجرایی استان به ریاست مدیرکل امور اقتصادی استانداری، نایب رئیسی مدیرکل راهداری و دبیری انجمن صنفی شرکتهای حملونقل بینالمللی خراسان تشکیل میدادند. تا پیش از شیوع کرونا، برخی از مشکلات حوزه ترانزیت استان در جلسات این کمیته مطرح شد و برخی تصمیمات درباره مسائل مطروحه درون استانی بود و برخی هم باید از مرکز پیگیری میشد.
دبیرکمیته توسعه ترانزیت استانداری خراسان رضوی خاطرنشان میکند: همزمان با شیوع کرونا، جلسات این کمیته در سایه پاندمی برگزار نشد؛ اما درخواست کنونی ما این است که با توجه به مشکلات حوزه ترانزیت استان به ویژه در مرز دوغارون، جلسات این کمیته بار دیگر شکل گیرد و شاهد فعالیت آن باشیم. بر این اساس، طی صحبتی که با نایب رئیس کمیته داشتیم، مقرر شد انجمن طرح موضوع کند تا بتوانیم بار دیگر این کمیته را فعال نماییم. ما به دنبال ارسال دو موضوع حساس و مهم حوزه ترانزیت استان و ارسال آن به رئیس و نایب رئیس کمیته هستیم.
زمانیان از مرز دوغارون، آتش سوزی اسلام قلعه و مشکلات ناشی از آن برای شرکتهای حملونقل بینالمللی به عنوان مهمترین موضوع کنونی این شرکتها نام میبرد و میگوید: موضوع ناوگان افغانی تحت پوشش شرکتهای حملونقل ایرانی و مشخص شدن وضعیت این ناوگان، مسالهای فوری است و باید در کمیته درباره آن تصمیمگیری شود.
رئیس انجمن صنفی حملونقل بینالمللی خراسان رضوی ضمن مطلوب خواندن همراهی مدیران در زمان فعالیت کمیته توسعه ترانزیت در گذشته، خاطرنشان میکند: امید است که این همراهی و همکاری امسال هم مطلوب باشد؛ زیرا ترانزیت از شاخههای ارزشی و بسیار اشتغالزا و درآمدزا برای استان است. فعالیت بیش از 200 شرکت با ناوگانها و ترددهای بسیار در حوزه ترانزیت، یکی از شاخصهای اقتصادی خراسان رضوی است. مسئولان قبلا از این کمیته استقبال کردهاند و اکنون هم به حمایت آنان نیاز داریم.
برنامههای سازمان راهداری برای ارتقای زیرساختهای دوغارون
محدودیتهای کشور ترکمنستان در پذیرش کامیونهای ایرانی قبل از کرونا و شدت گرفتن آن در دوره کرونا بر کسی پوشیده نیست؛ در این میان، مرز دوغارون و ترانزیت به افغانستان نقش مهمی در فعالیت شرکتهای حملونقل بینالمللی داشت؛ اما این مرز هم از گذشته با مشکلات ریز و درشتی دست و پنجه نرم میکرد.
نصری درباره اقدامات صورت گرفته در مرز دوغارون برای حل مشکلات موجود میگوید: با توجه به اینکه پایانه مرزی دوغارون یکی از مهمترین مبادی مرزی کشور در زمینه صادرات و ترانزیت کالا میباشد، سازمان راهداری و حملونقل جادهای در سال ۱۳۹۹ در زمینه ساماندهی ترددها از مرز مجاز زمینی و آغاز عملیات بهسازی محدوه صفر مرزی دوغارون اقداماتی انجام داد.
مدیرکل راهداری و حملونقل جادهای خراسان رضوی خاطرنشان میکند: برنامههایی را نیز برای ارتقای زیرساختها در پایانه مرزی دوغارون در سه مقطع کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت در سال ۱۴۰۰ پیشبینی کردهایم.
نصری در تشریح برنامههای کوتاهمدت برای ارتقای زیرساختهای پایانه مرزی دوغارون میگوید: برنامههای کوتاه مدت هم اکنون با اعتباری بالغ بر هشت میلیارد تومان در حال اجراست و تا یک ماه آینده به اتمام میرسد. این برنامهها عبارتند از: تکمیل عملیات بهسازی و آسفالت محدوده صفر مرزی، بهسازی و احداث ۴۷ چشمه سرویس بهداشتی، توسعه برجهای نوری و دوربینهای نظارتی.
وی به اعتبار 25 میلیارد تومانی برای اجرای برنامه میانمدت در این مرز اشاره و ابراز میکند: در این بخش هم عملیات اجرایی آغاز گردیده و حداکثر تا پایان شهریور ماه به اتمام میرسد. این اقدامات شامل: عملیات تعریض و روکش آسفالت محدوده ایست بازرسی ۱۷ شهریور تا دوغارون، محوطهسازی و آسفالت محدوده ۴ هکتاری در پایانه مرزی، عملیات روشنایی و نصب نیوجرسی در محدوده ۵ کیلومتری محور تایباد- دوغارون و نصب سیستمهای هوشمند حملونقل از جمله دوربین پلاکخوان در محور تایباد-دوغارون است.
به گفته مدیرکل راهداری و حملونقل جادهای خراسان رضوی، برنامههای بلندمدت سازمان راهداری برای ارتقای زیرساختها در مرز دوغارون شامل احداث سالن مسافری و محوطهسازی پیرامون آن با اعتبار 70 میلیارد تومان است که هم اکنون تشریفات مناقصه این برنامه در حال طی شدن است.
راههاي حل مشكلات داخلي و خارجي ترانزيت استان
نصری درباره مشکلات کنونی بخش ترانزیت استان که باید به عنوان اولویت در دستورکار کمیته توسعه ترانزیت قرار گیرد، میگوید: در بخش ترانزیت یکسری مشکلات برون مرزی وجود دارد؛ به طور مثال، با محدودیتهای ناشی از کرونا از تاریخ ۴ اسفند 1399، پایانههای باجگیران، سرخس و لطفآباد با تصمیم دولت ترکمنستان مسدود شدند و با پیگیریهای مستمر صورت گرفته، مرز سرخس از تاریخ ۱۷ شهریور و مرز لطفآباد از تاریخ ۲۰ آذر ماه پارسال با درخواست ترکمنستان به روش تحویل تریلر در بخش تجاری بازگشایی شد؛ اما مرز باجگیران همچنان تعطیل است.
وی میافزاید: در حال حاضر به طور میانگین روزانه بالغ بر ۱۷۰ دستگاه تریلر حامل کالاهای صادراتی و ترانزیتی به روش تحویل تریلر از طریق پایانههای مرزی سرخس و لطفآباد به سمت ترکمنستان و سایر کشورهای آسیای میانه خارج میشود؛ اما همچنان امکان تردد ناوگان ایرانی به ترکمنستان به دلیل محدودیتهای آن کشور که برای تمامی ملیتها اعمال شده، وجود ندارد. این مشکلات برون مرزی از طریق مجاری دیپلماتیک و برگزاری نشستهای مشترک حملونقلی با کشورهای مختلف در حال پیگیری است.
مدیرکل راهداری و حملونقل جادهای خراسان رضوی درباره مشکلات ترانزیت در داخل کشور و حل آنها نیز ابراز میکند: با توجه به اینکه مسئولیت هماهنگی پایانههای مرزی بار دیگر به سازمان راهداری و حملونقل جادهای واگذار شده، در صورتیکه مشکلي مربوط به مرز باشد، از طریق برگزاری منظم جلسات کمیته هماهنگی و تعاملی که بین ارگانهای مستقر در مرز وجود دارد، در راستاي حل آن تلاش ميشود. همچنین، از ظرفیت جلسات کار ویژه مرز استان به ریاست استاندار و نيز جلسات ساماندهی مبادی مرزی براي حل مشکلات احتمالی استفاده میشود. برگزاری جلسات کمیته توسعه ترانزیت استان نيز که دبیري آن برعهده انجمن صنفي شرکتهای حملونقل بينالمللي است، فرصت بسیار مناسبی برای فعالان بخش خصوصی است که به ارائه پیشنهادات لازم براي حل مشکلات ترانزیت بپردازند.