مقایسه سرمایه‌گذاری دولت در بخش‌های ریلی و جاده‌ای
مونا صنعت‌کار: این روزها تب توسعه ریلی در میان مدیران اقتصادی دولت بالا گرفته و بیم آن می‌رود که همان چرخه شکست خورده ساخت فرودگاه‌ها بار دیگر در بخش ریلی تکرار شود و این در حالی است که باید توسعه ریلی در بخش کالا و مسافر با مطالعات دقیق و نظرخواهی از دست‌اندرکاران از جمله بخش خصوصی انجام پذیرد.
امروزه نگاه و توجه دولت با توجه به اسناد بالادستی مانند برنامه ششم توسعه و چشم‌انداز هدف‌گذاری سال 1404 بر توسعه حمل‌ونقل ریلی تعریف شده است و اگر به گفته‌های گذشته دست‌اندرکاران صنعت حمل‌ونقل ریلی نظر کنیم خواهیم دید این هدف‌گذاری‌های در نظر گرفته شده تاکنون به منصه ظهور نرسیده است.
در برنامه ششم توسعه در خصوص حمل‌ونقل ریلی به احداث حداقل 13 هزار کیلومتر ریل اشاره می‌کند. در مورد ناوگان جاده‌ای نیز پیش‌بینی حداقل دو برابر شدن آن را داریم. برای دستیابی به این اهداف با توجه به قیمت سال 91 بایستی حدود 51 هزار میلیارد سرمایه‌گذاری در این زمینه صورت پذیرد. وقتی اهداف چشم‌انداز را به سال 93 و پس از آن موکول می‌کنیم، این رقم حدود سرمایه‌گذاری 17 هزار میلیارد تومان در سال را طلب می‌کند. با توجه به اینکه این رقم تقریباً نیمی از بودجه عمرانی کشور را تشکیل می‌دهد به نظر امکان‌پذیر نیست.
همان‌طور که می‌بینیم این توسعه نیازمند حرکت و تلاش همه ظرفیت‌ها و استعدادها و ارائه برنامه مدون و به روز شده از نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها و مشکلات در حوزه حمل‌ونقل ریلی است تا زمینه برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی مهیا شود.
نقش ریل و جاده در ترانزیت و صادرات غیرنفتی
حمل‌ونقل جاده‌ای مدت‌هاست که تا قلب اروپا نفوذ کرده و همچنین عبور و مرور کامیون‌های ایرانی به کشورهای منطقه علی‌الخصوص آسیای میانه باعث رونق ترانزیت و توسعه صادرات کشور شده است و فعالیت تعداد زیادی از شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی با تمرکز به حمل جاده‌ای حکایت از اهمیت و محوری بودن آن دارد.
درصد زیادی از ترانزیت خارجی کشور از طریق جاده انجام می‌شود و بخش دیگری از آن به دلیل بالاتر بودن هزینه و مشکلات دسترسی و هماهنگی از طریق مسیرهای ریلی انجام می‌شود اما ابتکار و سرعت عمل شرکت‌ها در حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای فوق‌العاده بیشتر است.
دلایلی مانند حفظ محیط زیست برای تمرکز سرمایه‌گذاری دولت در بخش ریلی قانع کننده نیست و می‌توان گفت توسعه حمل‌ونقل جاده‌ای به معنای آسیب رساندن به محیط زیست نیست و باید نسبت به نوسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای همت گماشت تا در این زمینه نیز به سلامت محیط زیست کمک کنیم.
در حال حاضر با توجه به این که سهم عمده‌ای از ترانزیت کشور توسط ناوگان جاده‌ای حمل می‌شود، نگاه تک بعدی به توسعه حمل‌ونقل ریلی مانع رشد ترانزیت کشور خواهد شد چرا که بخش عمده‌ای از ترانزیت کشور توسط حمل‌ونقل جاده‌ای صورت می‌گیرد.
قسمت عمدهٔ مدیریت و ساختار بخش ریلی در اختیار دولت قرار دارد، لذا با سهولت بیشتر به توسعه آن کمک می‌کنند اما مدیریت بخش جاده‌ای بیشتر در بخش خصوصی متمرکز است و این بخش نیازمند توجه و حمایت دولت است.
توسعه ریلی و جاده‌ای در کنار هم موجب شکوفایی کشور خواهند شد و مدیران باید به این باور برسند که حمل‌ونقل جاده‌ای و ناوگان کشور می‌تواند در این جهت مثمر ثمر باشد چرا که این دو مکمل یکدیگر هستند و حمل‌ونقل ترکیبی است که باعث توسعه ترانزیت کشور خواهد شد.
بازاریابی و توسعه ترانزیت کشور توسط بخش خصوصی انجام می‌شود لذا این مسیر نیازمند حمایت‌های جدی دولت است تا ترانزیت که یکی از اولویت‌های اقتصادی کشور است در مسیر رشد و تعالی قرار گیرد.
در بخش حمل‌ونقل ترانزیت کالا که ظاهراً انگیزه اصلی دولت در توسعه ریلی است و آنچه در برنامه‌ریزی اعلام شده مشخص نیست جانمایی و مسیریابی مناسب است که در هر سه بخش صادرات و واردات و ترانزیت کالا بسیار مهم و اساسی است.
دسترسی شبکه ریلی به مراکز صنعتی و کشاورزی و معادن و زیر ساخت‌های مرتبط از قبیل شبکه‌های انتقال نفت و گاز و بنادر و انبارها و امثال آن و نیز توجه به چشم‌انداز آینده جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با همسایگان در بخش ریلی و برنامه‌های اقتصادی و سیاسی آن‌ها ضرورت مطالعات بیشتر و مکفی را یادآوری می‌کند.
تین نیوز
19 فروردین 1396