حوزه ترانزیت مهمترین مزیت ایران
گسترش روابط اقتصادی با کشورهای همسایه، یکی از اقدامات ارزنده و موثری است که میتواند دامنه تجارت خارجی کشور را گسترش داده و متاثر از این موضوع، زمینه برای پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی فراهم شود. با توجه به اینکه در اجلاس باکو، در راستای کاهش تعرفههای گمرکی تفاهمات دوجانبه و چندجانبهای امضا شده است، فرصت مغتنمی برای ایران، آذربایجان و کشورهای اوراسیا فراهم شده تا سطح مبادلات تجاری خود را به سرعت و در حوزههای مختلف گسترش دهند. این اتفاق در واقع به منزله تمرین برای فعالان اقتصادی ایران است تا خود را با شرایط و ضوابط تجارت جهانی همسو و هماهنگ کنند. نکته مهم در این موضوع این است که بر اساس تفاهمات صورتگرفته، حوزههای گردشگری، بانکداری، صنعتی، انرژی و ترانزیت نیز به محل مراودات منطقهای تبدیل میشود. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که هر یک از این حوزهها، دامنه گستردهای را برای فعالیتهای متقابل در اختیار کشورهای هممرز و همسایه قرار میدهد.
از سوی دیگر، متاثر از شرایط بحرانی حاکم بر منطقه خاورمیانه و فعالیت گروههای تروریستی، زمینه همگرایی گسترده ذیل توسعه فعالیتها و مراودات اقتصادی میان کشورهای ایران و قفقاز فراهم میآید تا در این رابطه اقدامات مشترک و هماهنگ انجام دهند، چرا که مساله تامین امنیت، مولفه مهمی در مبادلات اقتصادی بهشمار میآید. بنابراین، تفاهمات صورتگرفته، گام موثری برای حل و فصل سایر موضوعات بین ایران و کشورهای این منطقه ازجمله رژیم حقوقی دریای خزر، محیط زیست و در نهایت همکاریهای مشترک در حوزه نفت و گاز محسوب میشود. اما فارغ از این مسائل مهم و راهبردی، موضوعی که باید بهجد مورد توجه مسئولان قرار گیرد، شناسایی مزیت بزرگ و مهم ایران در منطقه خاورمیانه، اوراسیا، آسیای میانه و آسیای دور است و آن موقعیت ویژه جغرافیایی کشور است که در صورت سرمایهگذاریهای هدفمند، قابلیت تبدیل به هاب ترانزیت و حملونقل در این منطقه ژئوپولتیک و ژئواستراتژیک را دارد.
موقعیت خاص ایران باعث شده تا کشور ما در چهارراه ترانزیت و تجارت آسیا قرار گیرد. ایران خط ارتباطی شمال و جنوب و شرق و غرب آسیا است و این بزرگترین مزیت اقتصادی، سیاسی و راهبردی آن به حساب میآید و حتی این ظرفیت را دارد تا با سرمایهگذاریهای بلندمدت و زیرساختی، جایگزین درآمدهای نفتی شود. به این منظور لازم است تا مسئولان کشور، برای نوسازی و بهروزرسانی تمامی حوزههای حمل و نقل و ترانزیت کشور اهتمام ویژهای مصروف دارند. در حال حاضر متاسفانه شبکه ریلی بهرغم گستردگی کشور، آنچنان که شایسته و کارامد باشد، توسعه نیافته است. اگر این شبکه به طور گسترده و فراگیر در تمامی جهات جغرافیایی توسعه یابد و به خطوط راهآهن کشورهای همسایه متصل شود، درآمدهای هنگفتی از محل ترانزیت ریلی عاید کشور میشود. در حوزه حملونقل جادهای نیز این اتفاق میتواند رخ دهد، مشروط به اینکه شبکه جادهای و بزرگراهی کشور با بهترین کیفیت و بیشترین ظرفیت و در همه جهات توسعه یافته و مهمتر از آن به مجموعهای از ماشینآلات ترانزیتی مدرن مجهز شود. مهمتر از این دو حوزه، حملونقل دریایی ایران است که اینک نیازمند توسعه بنادر و تجهیز به ناوگان کشتیرانی پرتعداد و بزرگپیکر است.
موقعیت برتر ایران از این نظر که هم در جنوب و هم در شمال از پهنه آبی برخوردار است، لزوم توجه به این حوزه را دوچندان میکند. در ارتباط با ناوگان هوایی کشور هم باید تمام توان مجموعه وزارت راه و شهرسازی معطوف به نوسازی این ناوگان شود، چرا که وجود فرودگاههای متعدد و توزیع آنها در اقصی نقاط ایران، از یک سو باعث رونق گردشگری و صنعت توریسم میشود و از سوی دیگر، حمل و نقل کالا و بازرگانی هوایی ایران را دچار تحول میکند؛ اتفاقی که به تنهایی باعث درآمدزایی هنگفتی در اقتصاد ایران میشود. بنابراین، متاثر از موقعیت جغرافیایی منحصربهفرد ایران، مقوله ترانزیت مهمترین مزیت اقتصادی ایران است که مزایای سیاسی و استراتژیک نیز برای کشور به همراه دارد و از این رو، توسعه آن در واقع میتواند در رشد و رونق اقتصاد کشور بسیار تاثیرگذار باشد.
تین نیوز
19 مرداد 1395